در آیات و روایات فراوانی بر امامت و ولایتاهل بیت تأکید شده و فضایل فراونی برای آنان بیان شده و آنان را به‌عنوان مرجعیت دینی معرفی نموده‌اند و از شیعیان اهل بیت نیز مدح نموده‌اند که می توان مجموعه این‌ها را عاملی برای جدایی شیعه از عامه بیان کرد. در این مختصر برای هر یک از امور فوق به طور فهرست‌وار ادله و شواهدی اقامه شده است.
با مراجعه به قرآن کریم پی به وجود آیاتی خواهیم برد که بر امامت و ولایت امام علی علیه‌السّلام یا مجموعه اهل بیت علیهم‌السّلام دلالت می‌کنند که در ذیل به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد:
۱.۱ – آیه ولایت
خداوند متعال می‌فرماید: «اِنَّما وَلِیُّکُمُ اللهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمنُوا الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاهَ وَ یُوْتُونَ الزَّکاهَ وَ هُمْ راکِعُونُ »[۱]
« ولیّ امر شما تنها خدا و رسول خدا و مومنانی هستند که نماز را به پا داشته و فقیران را در حال رکوعزکات می‌دهند. »
داستان نزول آیه شریفه بنا بر آنچه در کتاب‌های تاریخی، تفسیری و روایی آمده، چنین است: روزی مرد فقیری در مسجد از مردم تقاضای کمک کرد، علی علیه‌السّلام که در حال رکوع بود، انگشتر خود را به عنوان صدقه به او داد. آن گاه این آیه توسط جبرئیل بر پیامبر ـ که در منزل بود ـ نازل شد.
مضمون این حدیث توسط ده نفر از صحابه نقل گردیده و بیش از پنجاه نفر از علمای اهل سنت آن را در کتب خود آورده‌اند؛ مثل طبرانی،
ابوبکر جصّاص، [۳] واحدی، [۴] زمخشری، [۵] و….
۱.۲ – آیه انذار
خداوند متعال می‌فرماید: «اِنَّما أَنْتَ مُنْذِرُ وَ لِکُلِّ قَوْمٍ هادٍ. » [۶]
« همانا تو بیم دهنده‌ای و برای هر قومی هدایت‌گر می‌باشی. »
جمهور عامه از رسول خدا ـ صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ روایت کرده‌اند که فرمود: « من منذر و علی هادی است و با تو ای علی! هدایت شوندگان هدایت یابند. » [۷]
۱.۳ – آیه تبلیغ
خداوند می‌فرماید: «یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنزِلَ الَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ اِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النّاسِ. » [۸]
«ای رسول! ابلاغ نما آنچه را که پروردگارت محافظت می‌نماید. »
ابن‌عسا‌کر به سند صحیح از ابی سعید خدری نقل می‌کند که این آیه شریفه در روز غدیر خم بر رسول خدا ـ صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ در شأن امام علی ـ علیه‌السّلام ـ نازل شد. [۹]
این حدیث را هشت نفر از صحابه و چهارده نفر از علمای اهل سنت نقل کرده‌اند.
۱.۴ – آیه اکمال
خداوند متعال می‌فرماید: «الْیُومَ أکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ وَ أتْمَمْتُ عَلَیکُمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکُمُ الاسلامُ دیناً »؛ [۱۰]
« امروز دینتان را بر شما کامل نموده و نعمتم را بر شما تمام کردم و راضی شدم بر شما که اسلامدین شما است. »
خطیب بغدادی به سند صحیح از ابوهریره نقل می‌کند که هر کس روز هجدهم ذی‌الحجه (روز غدیر خم) را روزه بگیرد خداوند ثواب شصت ماه روزه را به او عطا می‌کند. روز غدیر روزی است که پیامبر ـ صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ دست علیّ را گرفت و فرمود: آیا من ولیّ مومنین نیستم؟ گفتند: آری ای رسول خدا! آن گاه فرمود: هر که من مولای او هستم علیّ مولای اوست. در این حال عمر بن خطاب دو بار به علی تبریک گفت و عرض کرد:ای پسر ابی طالب تو مولای من و مولای تمام مسلمانان گشتی، در این هنگام آیه فوق نازل شد. [۱۱]
مضمون این حدیث را بیش از پانزده نفر از علمای اهل سنت نقل کرده‌اند.
در ذیل به برخی از این آیات اشاره می‌کنیم.
۲.۱ – سوره دهر
خداوند متعال می‌فرماید: «وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلی حُبِّه مِسْکیناً وَ یَتیماً وَ أَسیرًا، اِنَّما نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللهِ لا نریدُ مِنْکُمْ جَزاءً وَ لا شُکُورًا »[۱۲][۱۳]
« و هم به دوستی خدا به فقیر و اسیر و طفل یتیمطعامی دهند (و گویند) فقط برای رضای خدا به شما طعام می‌دهیم و از شما هیچ پاداش و سپاسی هم نمی‌طلبیم».
سی و شش نفر از علمای اهل سنت تصریح نموده‌اند که این آیه در شأن اهل بیت پیامبر علیهم‌السّلام نازل شده است: فخر رازی در التفسیر الکبیر، ذیل همین آیه، قاضی بیضاوی در انوار التنزیل، سیوطی در الدّر المنثور، ابوالفداءِ در تاریخش، [۱۴] بغدادی درتاریخش [۱۵] و غیره.
۲.۲ – آیه شراء
خداوند متعال می‌فرماید: « وَ مِنَ النّاسَ مَنْ یَشری نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللهِ وَ اللهُ رَءُوفُ بِالْعِبادِ»[۱۶]
« برخی مردان‌اند که از جان خود در طلب رضایت خداوند در گذرند و خداوند دوست دار چنین بندگانی است. »
ابن عباس می‌گوید: « این آیه در شأن علیّ علیه‌السّلام نازل شد، هنگامی که رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله از دست مشرکین فرار کرده و با ابوبکر به غاری پناه برد، علی علیه‌السّلام در مکه در رخت خواب پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله خوابید. » [۱۷]
ابن ابی الحدید می‌گوید: « تمام مفسرین، روایت کرده‌اند که آیه فوق در شأن علی علیه‌السّلام نازل شد، آن هم در شبی که آن حضرت در فِراش پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله آرمید تا جان پیامبر محفوظ بماند. » [۱۸]
چهارده نفر از علمای اهل سنت بر نزول آیه شریفه در شأن اما علی تصریح نموده‌اند که عبارت‌اند از: زینی دحلان، [۱۹] فخر رازی، [۲۰] ابن اثیر، دیار بکری [۲۱] و غیره.
سیزده نفر نیز تصریح نموده‌اند که این آیه در « لیلة المبیت » بر پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله نازل شده است که عبارت‌اند از: احمد بن حنبل،
۲.۳ – آیه مباهله
خداوند متعال می‌فرماید: « فَمَنْ حَاجَّکَ فیهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا تَدْعُ أبْناءَنا وَ أبناءَکُمْ و نساءَنا وَ نساءَکُمْ وَ أنفُسَنا و أنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَتَجْعَلْ لَعْنَتَ اللهِ عَلَی الْکاذِبینَ » [۲۹]
« پس هر کس با تو در مقام مجادله در باره عیسی برآید پس از آنکه به وحی خدا بر احوال و آگاه شدی بگو که بیایید ما و شما با فرزندان و زنان خود با هم به مباهله می‌خیزیم تا دروغگو و کافران را به لعنعذاب خدا گرفتار سازیم. »
مفسرین، اجماع دارند بر این که مراد از « انفسنا » در این آیه علی بن ابی طالب علیه‌السّلام است که در این جا از علی علیه‌السّلام به نسل پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله تعبیر شده است.
۲.۳.۱ – حدیث در این مورد
احمد بن حنبل نقل می‌کنند: هنگامی که این آیه نازل شد پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله علی، فاطمه ـ حسن و حسین را خواست، آن گاه عرض کرد: بار خدایا اینان اهل بیت من‌اند. [۳۰]
بیست و چهار نفر از صحابه و تابعین این مضمون را نقل کرده و آیه را در شأن اهل بیت علیهم‌السّلام می‌دانند. از قرن سوم تا سیزدهم نیز بیش از پنجاه نفر از علمای اهل سنت این مضمون را نقل کرده‌اند.
۲.۳.۲ – تأیید صحت حدیث
این حدیث را می‌توان از راه‌های مختلف تصحیح نمود:
۱. حدیث در صحیح مسلم از سعد بن ابی وقاص نقل شده. [۳۱]
۲. ترمذی به صحّت آن تصریح نموده. [۳۲]
۳. حاکم به صحت آن تصریح نموده. [۳۳]
۴. ذهبی در تلخیص المستدرک به صحت آن تصریح کرده. [۳۴]
۵. ابن اثیر اصل قضیه را از مسلّمات دانسته است. [۳۵]
۶. جصاص تصریح به عدم اختلاف در حدیث نموده است. [۳۶]
۷. قاضی ایجی نیز به صحت این حدیث تصریح دارد. [۳۷]
۲.۴ – آیه مودّت
خداوند متعال می‌فرماید: « قُلْ لا أسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أجْراً اِلّا الْمَوَدَّهَ فِی الْقُرْبی؛ » [۳۸]
« بگو من از اجر رسالت جز این نمی‌خواهم که مودت مرا در حق خویشاوندان من منظور دارید. »
جمهور عامه روایت کرده‌اند که بعد از نزول آیه فوق، سوال کردند:ای رسول خدا! نزدیکان تو که مودّت آنان بر ما واجب است کیانند؟ فرمود: « علی، فاطمه، حسن و حسین. »
این مضمون را بیست و چهار نفر از صحابه و تابعین و حدود شصت نفر از علمای اهل سنت نقل کرده‌اند؛ امثال: سیوطی، [۳۹] طبری، [۴۰][۴۱]
احمد بن حنبل و دیگران. عده‌ای نیز؛ مانند: ابن حبان در تفسیرش حدیث را از مسلمات دانسته است.
برخی از آیات دلالت بر عصمت و مرجعیت دینی اهل بیت علیهم‌السّلام دارند که عبارت‌اند از:
۳.۱ – آیه تطهیر
خداوند متعال می‌فرماید: « اِنَّما یُریدُ اللهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجسَ أهْلَ البَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیرًا » [۴۲]
« همانا خداوند اراده کرده تا هرگونه رجس و پلیدی را از شما اهل بیت علیهم‌السّلام دور کرده و شما را پاک نماید. »
شکی نیست که این آیه ـ که دلالت بر عصمت دارد ـ در شأن اهل بیت پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله وارد شده است.
این شأن نزول را سیزده نفر از صحابه و ده‌ها نفر از علمای اهل سنت در کتب خود ذکر کرده‌اند.
ترمذی در صحیح‌اش از عمر بن ابی سلمه نقل می‌کند: « هنگامی که آیه تطهیر بر پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله در خانه ام سلمه نازل شد، پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله علی، فاطمه، حسن و حسین علیها‌السّلام را دعوت کرد و سپس کساء را بر روی آنها کشید و عرض کرد: بار خدایا! اینان اهل بیت من هستند. پس رجس و پلیدی را از آنان دور کند و آنان را پاک فرما » [۴۳]
۳.۲ – آیه اولی الأمر
خداوند متعال می‌فرماید: « أطیعُوا اللهَ وَ أطیعُوا الرَّسُولَ وَ ألِی الْأمْرِ مِنْکُمْ. »؛ [۴۴]
« خدا و رسول و صاحبان امر از خود را اطاعت کنید. »
مقصود از اولی الامر معصومینی هستند که اطاعت آنان به طور مطلق همانند اطاعت خدا و رسول خدا واجب است. البته در حقّ کسانی غیر از این دوازده اما، ادّعای عصمت نشده است.
پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله فرمود: « هر کسی مرا اطاعت کند خدا را اطاعت کرده و هر کسی مرا نافرمانی کند خدا را نافرمانی کرده است و هر کسی علی را اطاعت کند مرا اطاعت کرده و هر کسی علی را نافرمانی کند مرا نافرمانی کرده است.» [۴۵]
یکی دیگر از عوامل ظهور و بروز شیعه، روایاتی است که دلالت بر امامت و ولایت اهل بیت علیهم‌السّلام و در رأس آن علی بن ابی طالب علیه‌السّلام دارد.
۴.۱ – حدیث غدیر
پیامبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله در غدیر خم فرمود: «من کنت مولاه فعلیّ مولاه »؛ [۴۶]
« هر که من مولای اویم این علی مولای اوست.»
۴.۲ – حدیث دوازده خلیفه
پیامبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله فرمود: « یکون بعدی اثنا عشر امیراً کلّهم من قریش »؛ [۴۷]
« بعد از من دوازده خلیفه و امیر خواهد بود که همه آنان از قریش هستند. »
۴.۳ – حدیث ولایت
پیامبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله خطاب به علی علیه‌السّلام فرمود: « انت ولیّ کلّ مومن بعدی »؛ [۴۸]
« تو ولی و سرپرست هر مومنی بعد از من هستی. »
۴.۴ – حدیث وصایت
پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله فرمود: « انّ لکلّ نبی وصیّاً؛ و وارثاً و انّ علیاً وصیَّی و وارثی »؛ [۴۹]
« همانا برای هر نبی، وصی و وارثی است و همانا علیّ وصیّ و وارث من است. »
۴.۵ – حدیث منزلت
پیامبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله فرمود: « انت منّی بمنزلة هارون من موسی الّا انّه لا نبیّ بعدی »؛ [۵۰]
« تو نزد من مانند هارون نزد موسایی، مگر آنکه بعد از من نبی‌ای نیست. »
۴.۶ – حدیث خلافت
پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله خطاب به علی علیه‌السّلام فرمود: « انت اخی و وصیّی و خلیفتی فیکم فاسمعوا له و أطیعوا » [۵۱]
« تو برادر، وصیّ و جانشین من در میان قومت می‌باشی، پس به سخنان او گوش داده و او را اطاعت کنید. »
در ذیل به برخی از این روایات اشاره می‌کنیم:
۵.۱ – حدیث نور
پیابر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله فرمود: « کنت انا و علی بن ابی طالب علیه‌السّلام نوراً بین یدی الله قبل أن یخلق آدم باربعه آلاف عام، فلمّا خلق آدم قسّم ذلک النور جزئین. فجزء أنا و جزء علیّ » [۵۲]
« من و علی بن ابی طالب نوری واحد نزد خداوند متعال بودیم، قبل از آن که خداوند حضرت آدم را به چهار هزار سال خلق کند، بعد از خلقت آدم آن نور را به دو جزء تقسیم نمود: جزئی من و جزء دیگر از علیّ است. »
این حدیث را هشت نفر از صحابه، هشت نفر از تابعین و بیش از چهل نفر از علمای اهل سنت نقل کرده‌اند.
۵.۲ – حدیث « أحبّ الخلق »
امام علی علیه‌السّلام کسی است که طبق نص نبوی: « احبّ الخلق الی الله » است.
ترمذی به سند خود از انس بن مالک نقل می‌کند: مرغ بریانی نزد پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله بود. عرض کرد: خدایا! محبوبترین خلق نزد خودت را نزد من بفرست تا با من در این غذا شرکت کند. در این هنگام علی علیه‌السلام وارد شد و با او در غذا شرکت کرد. [۵۳]
این حدیث صحیح را نه نفر از صحابه، نود و یک نفر از تابعین و پنجاه نفر از علمای اهل سنت نقل کرده‌اند. هفت نفر از آنان نیز درباره این حدیث کتاب تألیف نموده‌اند و گروهی از آنان نیز حدیث را از مسلّمات دانسته‌اند؛ مانند: مسعودی در مروج الذهب، [۵۴] ابن عبد البرّ، محمد بن طلحه شافعی در مطالب السوول، [۵۵]
صفوری در نزهة المجالس و فضل بن روز‌بهان در ابطال الباطل.
این حدیث را می‌توان از راه‌هایی تصحیح نمود:
الف ـ عدالت و وثاقت راویانش.
ب ـ تصحیح جماعتی از علمای اهل سنت؛ مانند: حاکم نیشابوری و قاضی عبد الجبار معتزلی.
ج ـ به شعر در آمدن حدیث که دلالت بر اشتهار آن دارد.
استاد احمد حسن باقوری مصری می‌گوید: « اگر کسی از تو سوال کند که به چه دلیل مردم علیّ علیه‌السّلام را دوست دارند، تو باید در جواب بگویی: این دوستی از حدیث نبوی شأن گرفته است، زیرا طبق نصّ پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله علیّ محبوب ترین فرد نزد خداست. » [۵۶]
۵.۳ – میزان ایمان و نفاق
امام علی علیه‌السّلام فرمود: « لا یحبّنی الّا مومن و لایبغضنی الا منافق »؛ دوست ندارد مرا مگر مومن و مبغوض ندارد مگر منافق. »
این حدیث را هشت نفر از صحابه و حدود چهل نفر از علمای اهل سنت نقل کرده‌اند، مانند مسلم در صحیح، [۵۷] ترمذی در صحیح، [۵۸] احمد در مسند [۵۹] و ابن ماجه در سنن. [۶۰]
۵.۴ – برادر معنوی پیامبر
جابر بن عبدالله و سعید بن مسیّب می‌گویند: رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله با اصحابش عقد اخوت بست و تنها رسول خدا، ابوبکر، عمر و علیّ باقی ماندند، آن گاه بین ابوبکر و عمر عقد اخوت بست و سپس به علی علیه‌السّلام فرمود: « تو برادر من و من برادر تو‌ام ».
این حدیث را چهارده نفر از صحابه و حدود چهل نفر از علمای اهل سنت نقل کرده‌اند؛ امثال: ترمذی در صحیح [۶۱] و حاکم در مستدرک. [۶۲]
۵.۵ – باز بودن درب خانه ایشان به مسجد
احمد بن حنبل از زید بن ارقم نقل می‌کند که: گروهی از اصحاب، درهایی را از منزلشان به مسجد باز نموده بودند، پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله فرمود: « همه درها بسته شود، غیر از درب خانه علی ». آن گاه فرمود: « من دربها را از جانب خود نبستم و باز نگذاشتم، بلکه مأمور شدم و به مأموریتم عمل نمودم.» [۶۳]
ترمذی نقل می‌کند که رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله فرمود: « دربها را به مسجد، ببندید، جز درب خانه علی. » [۶۴]
این حدیث را حدود دوازده نفر از صحابه و سی نفر از علمای عامه نقل کرده‌اند.
۵.۶ – ردّ شمس
ابوهریره می‌گوید: رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله در حالی که سرش در دامان علی علیه‌السّلام بود خوابید، نماز عصر نخوانده بود که خورشیدغروب کرد. پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله که بیدار شد بر او دعا کرد، خورشید بازگشت، علی علیه‌السّلام، نماز عصر را وقت خود به جای آورد، آن گاه خورشید بازگشت. [۶۵]
این حدیث را نُه نفر از صحابه و چهل نفر از علمای عامه نقل کرده‌اند که ده نفر از آنها درباره این حدیث کتاب تألیف نموده و حدود سیزده نفر نیز آن را تصحیح کرده‌اند؛ امثال: ابوجعفر طحاوی، [۶۶] طبرانی، [۶۷] بیهقی، [۶۸] هیثمی [۶۹] و قسطلانی. [۷۰]
۵.۷ – ابلاغ سوره برائت
ابو رافع می‌گوید: رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله ابوبکر را برای ابلاغ سوره برائت به مکه فرستاد. جبرئیل بر پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله نازل شد و گفت: سوره را یا باید خودت ابلاغ کنی یا کسی که از توست. پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله علی علیه‌السّلام را به دنبال او فرستاد. علی علیه‌السّلام بین مکه و مدینه به او رسید، سوره را از او گرفته و بر مردم قرائت نمود. [۷۱]
این حدیث را هفتاد و سه نفر از علمای اهل سنت نقل کرده‌اند که برخی از آنها عبارت است از: احمد بن حنبل در مسند، [۷۲]
ابن ماجه در سنن [۷۳] و ترمذی در صحیح. [۷۴]
حاکم نیشابوری می‌گوید: « در اخبار متواتر آمده است که فاطمه دختر اسد، امیر‌المؤمنین علی بن ابی طالب، ـ کرّم الله وجهه ـ را داخل کعبه زایید. » [۷۵]
این حدیث را هفده نفر از علمای اهل سنت نقل کرده، دوازده نفر به تواتر یا شهرت آن تصریح نموده و نه نفر نیز به اختصاص این فضیلت به امام علی علیه‌السّلام تصریح کرده‌اند.
۵.۹ – گرفتن لواء
بریده اسلمی از رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله نقل می‌کند که فرمود: « فردا پرچم را به دست کسی خواهم داد که خدا رسول او را دوست دارند و او نیز خدا و رسول را دوست دارد. روز بعد ابوبکر و عمر منتظر بودند که آنها را صدا زند، ولی پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ علی علیه‌السّلام را در حالی که درد چشم داشت صدا زد و آب دهان در چشم او مالید، آن گاه پرچم را به دست او داد و عده‌ای نیز با او حرکت کردند.» [۷۶]
۵.۱۰ – اولین مسلمان و مؤمن
پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله به فاطمه سلام‌الله علیها فرمود: « علیّ اوّلین نفر از اصحاب من است که اسلام آورد. » [۷۷]
۵.۱۱ – اولین نمازگزار با پیامبر
حاکم نیشابوری به سندش از امام علی علیه‌السّلام نقل می‌کند که فرمود: « با رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله هفت سال قبل از دیگران عبادت کردم. » [۷۸]
۵.۱۲ – اعلم صحابه
رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله فرمود: « من خانه حکمت و علیّ درب آن است. » [۷۹]
و نیز فرمود: من خانه علم و علیّ درب آن است، هر کسی که اراده علم مرا دارد باید از درب آن وارد شود. » [۸۰]
از روایات نیز می‌توان مرجعیت دینی اهل بیت علیه‌السّلام را استفاده نمود که در ذیل به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
۶.۱ – حدیث ثقلین
ترمذی از جابر بن عبدالله انصاری نقل می‌کند که: در حجه الوداعروز عرفه رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله را دیدم درحالی که بر شتر خود سوار بود و خطبه می‌خواند. شنیدم که فرمود:ای مردم! من در میان شما دو چیز گران‌بها می‌گذرام که اگر به آن دو چنگ زنید هرگز گمراه نخواهید شد: کتاب خدا و عترتم. [۸۱]
مضمون این حدیث را سی و چهار نفر از صحابه نقل کرده‌اند و نیز دویست و شصت و شش نفز از علمای اهل سنت در کتب خود به آن اشاره نموده‌اند.
۶.۲ – حدیث «انا مدینه العلم»
حاکم نیشابور به سند خود از جابر نقل می‌کند که رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله فرمود: « من شهر علم و علی درب آن است، هر کسی که اراده کرده است شهر علم را دریابد باید از درب آن وارد شود. » [۸۲]
مضمون این حدیث را ده نفر از صحابه پانزده نفر از تابعین و ده‌ها نفر از علمای اهل سنت نقل کرده‌اند.
۶.۳ – حدیث سفینه
پیامبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله فرمود: « مثل اهل بیت من مثل کشتی نوح است، هر کسی از آن تخلف کند در آتش قرار خواهد گرفت.» [۸۳]
این حدیث را هشت نفر از صحابه؛ هفت نفر از تابعین و صد و پنجاه نفر از علمای اهل سنت نقل کرده‌اند.
۶.۴ – حدیث امان
حاکم نیشابوری از ابن عباس نقل می‌کند که پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله فرمود: « ستارگان، امان بر اهل زمین‌اند. از غرق شدن و اهل بیت من امان این امت از اختلاف‌اند، اگر قبیله‌ای از عرب با اهل بیتم مخالفت نمایند بین خودشان اختلاف شده و از گروه شیطان محسوب خواهند شد. » [۸۴]
این حدیث را گروه زیادی از علمای اهل سنت نقل کرده‌اند.
۶.۵ – حدیث « علیّ مع الحقّ »
رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله فرمود: « خدا رحمت کند علیّ را، بار خدایا! هر جا علی است حق را با او قرار بده. » [۸۵][۸۶]
حاکم نیشابوری از ام سلمه نقل می‌کند که رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله فرمود: « علیّ با قرآن و قرآن با علیّ است، این دو از یکدیگر جدا نمی‌شوند تا در کنار حوض کوثر بر من وارد شوند. » [۸۷]
این حدیث را بیست و سه نفر از صحابه و ده‌ها نفر از علمای اهل سنت نقل کرده‌اند. آیات و روایاتی که در شأن اهل بیت علیه‌السّلام ذکر شدند تنها فضیلتی برای آنان محسوب می‌شود بلکه از آنجا که این فضائل انحصاری آنان است دلالت بر افضلیت و برتری آنان بر دیگران دارد، و طبق نصّ عدّه‌ای از اهل سنت همچون ابن تیمی، امامت حقّ افضل امت است.
در مصادر حدیثی اهل سنت روایات بسیاری می‌یابیم که پیامبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله پیروان اهل بیت علیهم‌السّلام را تحت عنوان شیعیان علی علیه‌السّلام مورد مدح و ستایش قرار داده است، اینک به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
جابر بن عبدالله انصاری می‌گوید: نزد رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله بودیم که علیّ علیه‌السّلام وارد شد، پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله فرمود: « قسم به کسی که جانم به دست اوست همانا این (علی) و شیعیان او قطعاً کسانی هستند که روز قیامت به فوز بهشت و سعادت نائل خواهند شد.» [۸۸]
امام علی علیه‌السّلام فرمود: « رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله به من فرمود: تو و شیعیانت در بهشت خواهید بود.» [۸۹]
| ۱. | ↑ مائده/سوره۵، آیه۵۵. |
| ۲. | ↑ معجم الاوسط، ج۷، ص ۱۰، ح۶۲۲۸. |
| ۳. | ↑ احکام القرآن، ج۲، ص ۴۴۶. |
| ۴. | ↑ اسباب النزول، ص ۱۳۳. |
| ۵. | ↑ الکشاف، ج۱، ص ۶۴۹. |
| ۶. | ↑ رعد/سوره۱۳، آیه۷. |
| ۷. | ↑ جامع البیان، ذیل آیه. |
| ۸. | ↑ مائده/سوره۵، آیه۶۷. |
| ۹. | ↑ ابن عساکر، ج۲، ص ۸۶. |
| ۱۰. | ↑ مائده/سوره۵، آیه۳. |
| ۱۱. | ↑ تاریخ بغداد، ج۸، ص ۲۹۰. |
| ۱۲. | ↑ انسان/سوره۷۶، آیه۸. |
| ۱۳. | ↑ انسان/سوره۷۶، آیه۹. |
| ۱۴. | ↑ تاریخ ابی الفداء، ج۱، ص ۱۲۶. |
| ۱۵. | ↑ تاریخ بغداد، ج۱۳، ص ۱۹۱. |
| ۱۶. | ↑ بقره/سوره۲، آیه۲۰۷. |
| ۱۷. | ↑ مستدرک حاکم، ج۳، ص ۴. |
| ۱۸. | ↑ شرح ابن ابی الحید، ج ۱۳، ص ۲۶۲. |
| ۱۹. | ↑ السیره الحلبیه، ج۱، ص ۳۰۶. |
| ۲۰. | ↑ التفسیر الکبیر، ج ۵،: ص ۲۲۳. |
| ۲۱. | ↑ اسد الغابه، ج ۴، ص ۲۵. |
| ۲۲. | ↑ تاریخ الخمیس، ج۱، ص ۳۲۵. |
| ۲۳. | ↑ مسند احمد، ج۱، ص ۳۴۸. |
| ۲۴. | ↑ تاریخ طبری. |
| ۲۵. | ↑ طبقات ابن سعد، ج۱، ص ۲۱۲. |
| ۲۶. | ↑ سیره ابن هشام، ج۲، ص ۲۹۱. |
| ۲۷. | ↑ کامل ابن اثیر، ج۲، ص ۴۲. |
| ۲۸. | ↑ البدایه و النهایه، ج۷، ص ۳۳۸. |
| ۲۹. | ↑ آل عمران/سوره۳، آیه۶۱. |
| ۳۰. | ↑ سمند احمد، ج۱، ص ۱۸۵. |
| ۳۱. | ↑ صحیح مسلم، ج۷، ص ۱۲۰. |
| ۳۲. | ↑ صحیح ترمذی، ج۵، ص ۵۹۶. |
| ۳۳. | ↑ مستدرک حاکم، ج۳، ص ۱۵۰. |
| ۳۴. | ↑ مستدرک حاکم، ج۳، ص ۱۵۰. |
| ۳۵. | ↑ کامل ابن اثیر، ج۲، ص ۲۹۳. |
| ۳۶. | ↑ احکام القرآن، ج۲، ص ۱۶. |
| ۳۷. | ↑ شرح مواقف، ج۸، ص ۳۶۷. |
| ۳۸. | ↑ شوری/سوره۴۲، آیه۲۳. |
| ۳۹. | ↑ درالمنثور، ج۶، ص ۷. |
| ۴۰. | ↑ جامع البیان، ج ۲۵، ص ۱۴ . |
| ۴۱. | ↑ جامع البیان، ج ۲۵، ص ۱۵./ref>مسند احمد، ج ۱، ص ۱۹۹. |
| ۴۲. | ↑ احزاب/سوره۳۳، آیه۳۳. |
| ۴۳. | ↑ صحیح ترمذی، ج۵، ص ۳۲۷. |
| ۴۴. | ↑ نساء/سوره۴، آیه۵۹. |
| ۴۵. | ↑ ترجمه امام علی علیه‌السّلام ابن عساکر، ج۱، ص ۳۶۴. |
| ۴۶. | ↑ مسند احمد، ج۶، ص ۴۰۱، ح ۱۸۵۰۶. |
| ۴۷. | ↑ صحیح بخاری، باب الاستخلاف. |
| ۴۸. | ↑ المعجم الکبیر، ج ۱۲، ص ۷۸. |
| ۴۹. | ↑ تاریخ دمشق، ج ۴۲، ص ۳۹۲. |
| ۵۰. | ↑ صحیح ترمذی، ج ۵، ص ۶۴۱، ح ۳۷۳۰. |
| ۵۱. | ↑ کامل ابن اثیر حوادث سالم سوم بعثت. |
| ۵۲. | ↑ تذکره الخواص، ص ۴۶. |
| ۵۳. | ↑ صحیح ترمذی، ج۵، ص ۵۹۵. |
| ۵۴. | ↑ مروج الذهب، ج۱، ص ۷۱۱. |
| ۵۵. | ↑ مطالب السوول، ص ۴۲. |
| ۵۶. | ↑ علیّ اما الئمه، ص ۱۰۷. |
| ۵۷. | ↑ صحیح مسلم، ج۱، ص ۱۲۰، ح ۱۳۱، کتاب الایمان. |
| ۵۸. | ↑ صحیح ترمذی، ج۵، ص ۶۰۱، ح ۳۷۳۶. |
| ۵۹. | ↑ مسند احمد، ج۱، ص ۱۳۵، ح ۶۴۳. |
| ۶۰. | ↑ سنن ابن ماجه، ج۱، ص ۴۲، ح ۱۱۴. |
| ۶۱. | ↑ صحیح ترمذی، ج۵، ص ۶۰۱، ح ۳۷۳۶. |
| ۶۲. | ↑ مستدرک حاک، ج۳، ص ۱۶، ح ۴۲۸۹. |
| ۶۳. | ↑ مسند احمد، ج۴، ص ۳۶۹. |
| ۶۴. | ↑ سنن ترمذی، ج۵، ص ۶۴۱. |
| ۶۵. | ↑ الخصائص الکبری، ج ۲، ص ۳۲۴. |
| ۶۶. | ↑ کشف الرمس، سوطی، ص ۲۹. |
| ۶۷. | ↑ کشف الرمس، ص ۳۴. |
| ۶۸. | ↑ کشف الرمس، ص ۳۴. |
| ۶۹. | ↑ مجمع الزوائد، ج ۸، ص ۲۷۹. |
| ۷۰. | ↑ المواهب اللدنیه، ج ۱، ص ۳۵۸. |
| ۷۱. | ↑ در المنثور، ج۳، ص ۲۱۰. |
| ۷۲. | ↑ مسند احمد، ج ۴، ص ۱۶۵. |
| ۷۳. | ↑ سنن ابن ماجه، ج!، ص ۴۴. |
| ۷۴. | ↑ صحیح ترمذی، ج۵، ص ۶۳۶. |
| ۷۵. | ↑ مستدرک حاکم، ج۳، ص ۵۵۰، ح ۶۰۴۴. |
| ۷۶. | ↑ تاریخ طبری، ج۳، ص ۹۳. |
| ۷۷. | ↑ مسند احمد، ج۵، ص ۶۶۲، ح ۱۹۷۹۶. |
| ۷۸. | ↑ مستدرک حاکم، ج۳، ص ۱۱۲. |
| ۷۹. | ↑ صحیح ترمذی، ج۵، ص ۶۳۷. |
| ۸۰. | ↑ مستدرک حاک، ج۳، ص ۱۲۷. |
| ۸۱. | ↑ صحیح ترمذی، ج۵، ص ۶۲۱. |
| ۸۲. | ↑ مستدرک حاکم، ج۳۲، ص ۱۳۶. |
| ۸۳. | ↑ نهایه ابن اثیر، ماده زخّ. |
| ۸۴. | ↑ مستدرک حاکم، ج۳، ص ۱۴۹. |
| ۸۵. | ↑ مستدرک حاکم، ج۳، ص ۱۳۵. |
| ۸۶. | ↑ صحیح ترمذی، ج۵، ص ۵۹۲. |
| ۸۷. | ↑ مستدرک حاکم، ج۳، ص ۳۴. |
| ۸۸. | ↑ در المنثور، ج۶، ص ۵۸۹. |
| ۸۹. | ↑ ترجمه الامام علی بن ابی طالب، ابن عساکر، ج۲، ص ۳۴۵، رقم ۸۴۵. |
